Wózki Jezdniowe – Kompendium BHP

WÓZKI JEZDNIOWE PODNOŚNIKOWE

KOMPLETNE KOMPENDIUM BHP

Stan prawny: 11 sierpnia 2025 r.

Kodeks pracy – art. 207–237¹⁵ (generalny obowiązek BHP pracodawcy).
Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z 15 grudnia 2017 r. w sprawie bhp przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (tekst jedn. Dz.U. 2020 poz. 852) – akt wiodący dla eksploatacji, organizacji pracy i stanu technicznego wózków.
Rozporządzenie Min. Przedsiębiorczości i Technologii z 21 maja 2019 r. w sprawie sposobu i trybu sprawdzania kwalifikacji… (Dz.U. 2019 poz. 1008) – reguluje egzaminy UDT, czas ważności uprawnień, wzory wniosków.
Ustawa o dozorze technicznym z 21 grudnia 2000 r. – rejestracja, rodzaje dozoru, kontrole.
Rozporządzenie „ogólne BHP” z 26.09.1997 r. (warunki dróg, oświetlenia, ewakuacji).
Przepisy szczególne (ADR, ATEX, NRMM-Stage V, przeciwpożarowe, dyrektywa/rozporządzenie maszynowe 2006/42/WE → UE 2023/1230 – obowiązkowe od 20 stycznia 2027 r.).

II WJO – „zwykłe” wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia (bez wysięgnika i bez podnoszonego operatora); uprawnienia ważne 10 lat.
I WJO – wózki specjalizowane (z wysięgnikiem lub podnoszoną kabiną) oraz wszystkie pozostałe wózki jezdniowe podnośnikowe; uprawnienia ważne 5 lat.
Okresy przejściowe dla „imiennych zezwoleń zakładowych”: wystawione do 31 XII 2014 r. zachowują ważność max do 31 XII 2026 r.; starsze – wygasły 31 XII 2023 r.

Pełnoletniość.
Orzeczenie lekarza medycyny pracy o braku przeciwwskazań do pracy na stanowisku operatora (ocena wzroku, słuchu, układu ruchu; badania psychologiczne – nieobowiązkowe z mocy prawa, lecz często wymagane w praktyce przy pracy na drogach wewnętrznych i publicznych).
Zaświadczenie kwalifikacyjne UDT dla kat. I WJO lub II WJO (egzamin teoretyczny + praktyczny co 10 / 5 lat – przedłużenie na wniosek złożony ≥ 90 dni przed upływem ważności).
Szkolenie bhp: wstępne + okresowe (robotnicze – co 3 lata / przy pracach niebezpiecznych co rok).
Imienne polecenie pisemne, gdy praca wózkiem stwarza szczególne zagrożenie (np. składowanie na wysokości, praca na rampie, w dokach).

Rejestracja urządzenia w UDT (tryb dozoru ograniczonego lub pełnego – wózki o zmiennej konfiguracji lub podnoszące ludzi podlegają pełnemu).
Badania techniczne:
- odbiorcze (przed pierwszym użyciem),
- okresowe (co 1 rok przy doz. pełnym; co 2 lata – doz. ograniczony),
- doraźne powypadkowe/po-remontowe.
Codzienna kontrola stanu technicznego przez operatora (check-lista: wideł, łańcuchów, hamulców, sygnalizacji, ogumienia, elementów LPG/Li-ion).
Ocena ryzyka zawodowego dla wszystkich prac z użyciem wózka (tory jazdy, nawierzchnia, widoczność, hałas, wibracje całocielesne, emisja spalin lub wodoru).
Instrukcje stanowiskowe – w języku zrozumiałym dla pracowników (uwaga: od 1 VI 2025 r. przy zatrudnianiu cudzoziemców wymóg wielojęzyczny).
Zapewnienie środków ochrony indywidualnej (obuwie S3, kamizelka hi-vis, hełm, pas bezpieczeństwa przy pracy w koszu itp.).
Organizacja ruchu wewnętrznego: odrębne pasy dla pieszych, lustra, limity prędkości (5–6 km/h w halach), sygnalizacja świetlna i akustyczna, zapory na rampach.
Strefy ładowania akumulatorów / tankowania LPG: wentylacja ≥ 0,5 h⁻¹, zakaz palenia, sprzęt p-poż. min. 2 kg BC/E, detektor wodoru przy Li-ion. (szczegółowe wymagania – § 13–15 rozporządzenia z 2017 r.).
Pierwsza pomoc i ewakuacja – min. 1 przeszkolona osoba / zmiana; apteczka przy strefie ładowania.

Tabliczka udźwigu (nominalny, przy wysięgu, przy masztach wysuwanych).
Dach ochronny (overhead guard) dla wózków podnośnikowych, z wyjątkiem niskich stref roboczych.
Pas bezpieczeństwa lub system zapobiegający wysunięciu się operatora przy przewróceniu.
Sygnalizacja cofania (dźwięk + światło), migający sygnalizator ostrzegawczy.
Ogranicznik prędkości w trybie podnoszenia > 1,8 m.
Blokada pracy masztu przy opuszczonym pasie ruchu pieszego lub nierozpoczętym ładowaniu baterii.

Minimalna szerokość drogi dwukierunkowej: szer. wózka z ładunkiem × 2 + 1 m.
Maksymalne dopuszczalne nachylenie ramp: 10 % przy wózkach z ładunkiem, 15 % bez ładunku.
Odległość między regałem a skrajem toru jazdy pieszego ≥ 0,5 m; przejście ewakuacyjne ≥ 0,9 m.
Oświetlenie poziome dróg wew.: min. 100 lx (manewrowe), 200 lx (załadunek wysokościowy).
Wytrzymałość podłoża ≥ 1,4 × max obciążony wózek.

Wywrócenie wózka → stabilne podłoże, zakaz gwałtownych skrętów, pas bezpieczeństwa.
Upadek ładunku → nośność wideł, równomierne rozmieszczenie, zakaz przewożenia > | wysokości masztu.
Kolizja z pieszym → segregacja ruchu, strefy buforowe 1 m, szkolenia „pedestrian safety”.
Zaczadzenie/CO → sprawne katalizatory, czujniki CO w magazynach, preferencja napędu elektrycznego.
Poparzenie kwasem lub łuk elektryczny przy Li-ion → rękawice chemiczne, okulary, wyłączniki awaryjne.
Hałas i wibracje – pomiary co 2 lata; przy LAeq > 80 dB(A) program ochrony słuchu; przy RMS 0,5 m/s² procedura ograniczania ekspozycji.
Praca na zewnątrz w upał → dodatkowa przerwa już przy 28 °C (projekt noweli ogólnych przepisów BHP – wejście 1 I 2027).

PIP szacuje ~ 200 zdarzeń rocznie z udziałem wózków; co dziesiąty kończy się śmiercią, a 71 % to potrącenie pieszego.
GUS 2024: ogólny wskaźnik wypadkowości spadł z 4,90 → 4,80 ‰, ale w przemyśle magazynowym utrzymuje się na > 6 ‰.

Czynność	Termin	Akt prawny	Dokument
Rejestracja wózka w UDT	przed pierwszym użyciem	ustawa o DT	decyzja rejestracyjna
Badanie odbiorcze	j.w.	ustawa o DT	protokół UDT
Badanie okresowe	12 lub 24 m-ce	ustawa o DT	protokół i naklejka
Przegląd serwisowy wg producenta	co 250/500 mth lub 6/12 m-cy	instrukcja	wpis w dzienniku
Ocena ryzyka	przed dopuszczeniem stanowiska + po zmianach	KP art. 226	karta ORZ
Szkolenie okresowe operatora	co 3 lata (prace zwykłe)	rozporz. 2004 szkol. BHP	zaświadczenie + akta
Egzamin UDT – przedłużenie	5 / 10 lat	Dz.U. 2019 poz. 1008	nowe zaświadczenie
Pomiary hałasu / wibracji	co 2–4 lata	Dz.U. 2019 poz. 1995	raport z pomiarów

Cyfrowe zaświadczenia UDT (projekt e-ID urządzenia, testy pilotażowe 2025 r.).
Rozporządzenie UE 2023/1230 (nowe wymogi maszynowe: cyber-bezpieczeństwo, „stop-override”, instrukcja cyfrowa) – obowiązkowe od 20 I 2027 r.; producenci wózków już zapowiadają aktualizacje firmware’u i funkcji autonomicznych.
Limity temperatur pracy (projekt noweli ogólnych przepisów BHP – praca przy > 35 °C w pomieszczeniu zabroniona) – wejdzie 1 I 2027 r.
Konwencja MOP 190 – obowiązek przeciwdziałania przemocy/mobbingowi również wobec operatorów w stresujących środowiskach magazynowych (spodziewana ratyfikacja 2026 r.).

□Czy każdy wózek ma aktualne badanie UDT i tabliczkę nośności?

□Czy operatorzy mają ważne II WJO / I WJO + badania lekarskie?

□Czy wykonuje się codzienną kontrolę „pre-operacyjną” (check-sheet)?

□Czy drogi transportowe są oznakowane, oświetlone i oddzielone od pieszych?

□Czy strefa ładowania akumulatorów spełnia wymagania wentylacji i P-poż.?

□Czy instrukcje BHP i p-poż. są dostępne w języku pracowników?

□Czy prowadzone są rejestry awarii, zdarzeń potencjalnie wypadkowych i analiza przyczyn?